Sorumlu Yetiştiriciler Köpek Üretim Çiftlikleri ve Arka Bahçe Yetiştiricilerine Karşı
İngilizce Orijinal Yazı: http://www.veterinarypartner.com/Content.plx?P=A&A=1448
Puppy Mills and Backyard Breeders vs Responsible Breeders
Yazar: Kathy Diamond Davis
Çeviri: Elif Yıldız
Redaksiyon: Buket Yılmaz
Puppy Mills and Backyard Breeders vs Responsible Breeders
Yazar: Kathy Diamond Davis
Çeviri: Elif Yıldız
Redaksiyon: Buket Yılmaz
Sorumlu Yetiştiriciler Köpek Üretim Çiftlikleri ve Arka Bahçe Yetiştiricilerine Karşı
İstediğiniz cinsi bulduğunuz sürece yavruyu nereden aldığınızın önemi var mı? Evet, kesinlikle var. Eğer köpeğinizin şovlarda kazanan yavrular doğurmasını veya güvenilir bir çalışma köpeği olarak yetiştirmeyi düşünüyorsanız, cinsi her yeni batında daha da düzeltmek için uğraşan bir yetiştirici aramak gereksiz gibi gözükebilir. Aslında, bu hayati bir önem taşımaktadır ve bunu göz ardı etmek evinizde üzüntülü anların yaşanmasına sebep olabilir.
Köpek Üretim Çiftliği Nedir?
Köpek üretim çiftliği terimi, hiçbir yetiştiricinin kendisine konulmasını istemediği bir etikettir. Bütün pet shoplar yavrularının bu çiftliklerden geldiğini inkâr etmektedir. Peki, köpek üretim çiftliği tam olarak nedir?
Bu tip köpek yetiştirme işlemlerine verilebilecek diğer bir isim de köpek çiftliği (kulağa ne kadar huzurlu geliyor değil mi) ve ticari yetiştiricidir (kulağa profesyonel geliyor değil mi). Adı ne olursa olsun, köpeklerin kar için yetiştirildikleri her yerde hayvanlar risk altındadır.
Köpekleri insanca ve sorumlu şekilde üretmek nadiren kar getiren bir iştir. Köpeklerin kafeslerde yaşamları, insanların refakatinde yaşamalarından daha çok kar getirir. Ticari işlemler, köpeklerin ancak yaşayacak ve üreyecek şekilde en az gereksinimlerini karşıladığında kar edilir. Kirlilik, yalnızlık, korku ve acı bu köpeklerin bildikleri yegâne yaşam koşullarıdır.
Bu durumda üretilen köpek yavruları, hayata yanlış yerden başlarlar. İlk haftalarda edinilen deneyimler, köpeğin gelişiminde ciddi yere sahiptir. Ticari olarak üretilen köpekler bu dönemde edinmeleri gereken hayati deneyimleri kaçırırlar ve bu arada ileride duygusal istikrarlarına zarar verecek deneyimlere maruz kalırlar. Bu deneyimlerinden biri de, hayvanın güya en “sevimli” zamanında pet shopta sergilenmesi için annesinden ve kardeşlerinden erken ayrılmasıdır.
Böyle bir yavruyla yaşayacağınız davranış bozuklukları, ev eğitimi konularını da içerecektir çünkü bu yavrular uzun süre dışkı ve idrarları üzerinde büyümüş olacaklardır. Bu da yavrunun, bulunduğu ortamı temiz tutma doğal içgüdüsüne zarar verir. Aynı şekilde bu yavrular tipik olarak tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için uygun yüzeyler bulma şartlanmasını kaçırırlar. Çünkü büyük ihtimalle hiç çimen üzerinde yaşamamışlardır.
Korkmuş bir anne köpek korkularını yavrularına da geçirir. Köpeğin anneyi ve kardeşlerini erken bırakması, ileride ısırma huyuna sebep olabilir, çünkü yavru bebekliğinde annesinin yanında yaşayacağı ısırma engellemesini kaçırmış olacaktır.
Normal hayat yaşayan köpekler üretmek, çocuklar, insanlar, diğer köpekler, kediler, yabancılar, beklenmedik durumlar ve bazı köpeklerin kaldıramadıkları durumlar karşısında bu köpeklerin daha düzgün davranmasına yarar. Eğer anne-babadan biri insanlar etrafında olduğunda sağlam değilse, sorumlu bir yetiştirici bu köpeği üretmek için kullanmayacaktır. Ticari üretimde köpekler normal bir hayat yaşamazlar, bu yüzden de bu köpekleri yetiştirenler, yetiştirdikleri köpeklerin aile hayatında düzgün davranıp davranmayacağını bilemezler. Hangi erkek köpeğin hangi dişi köpekle çiftleştirileceğine ilişkin kararlar karlılık göz önünde tutularak (en kısa zamanda en çok yavrunun nasıl alınacağına göre) alınır, daha sonra bu yavruları alacak insanların karşı karşıya kalacakları genetik sorunlar dikkate alınmaz.
Hayata zaten zayıf başlayan yavrunun bir de zayıf genetik seçimlerle üretilmesinin yol açacağı fiziksel problemler, ticari yetiştirici tarafından üretilen yavrunun ilerideki davranışlarını da derinden etkiler. Acı ve korku, köpeğin savunmacı şekilde tepki vermesine neden olur. Köpekler acılarını insanların gösterdiği gibi göstermezler ve genellikle davranış değişimi, köpeğin hasta olduğunun veya genetik olarak hastalığa yatkın olduğunun ilk ve tek işaretidir.
Sorumlu bir yetiştirici, üretim tercihini sağlıklı ve güzel huylu köpekler üretmekten yana kullanır. Sorumlu bir yetiştirici, ileride bir problem yaşadığınızda yanınızda olacaktır. Sorumlu bir yetiştirici her bir yavruyu bizzat kendi yuvalandıracak, üçüncü kişi olarak bir pet shop veya köpek simsarını kullanmayacaktır. Ticari yetiştirici, size köpeği sattıktan ve paranızı aldıktan sonra yaşayacağınız hiçbir problemle ilgilenmeyecektir.
Bu tip köpek yetiştirme işlemlerine verilebilecek diğer bir isim de köpek çiftliği (kulağa ne kadar huzurlu geliyor değil mi) ve ticari yetiştiricidir (kulağa profesyonel geliyor değil mi). Adı ne olursa olsun, köpeklerin kar için yetiştirildikleri her yerde hayvanlar risk altındadır.
Köpekleri insanca ve sorumlu şekilde üretmek nadiren kar getiren bir iştir. Köpeklerin kafeslerde yaşamları, insanların refakatinde yaşamalarından daha çok kar getirir. Ticari işlemler, köpeklerin ancak yaşayacak ve üreyecek şekilde en az gereksinimlerini karşıladığında kar edilir. Kirlilik, yalnızlık, korku ve acı bu köpeklerin bildikleri yegâne yaşam koşullarıdır.
Bu durumda üretilen köpek yavruları, hayata yanlış yerden başlarlar. İlk haftalarda edinilen deneyimler, köpeğin gelişiminde ciddi yere sahiptir. Ticari olarak üretilen köpekler bu dönemde edinmeleri gereken hayati deneyimleri kaçırırlar ve bu arada ileride duygusal istikrarlarına zarar verecek deneyimlere maruz kalırlar. Bu deneyimlerinden biri de, hayvanın güya en “sevimli” zamanında pet shopta sergilenmesi için annesinden ve kardeşlerinden erken ayrılmasıdır.
Böyle bir yavruyla yaşayacağınız davranış bozuklukları, ev eğitimi konularını da içerecektir çünkü bu yavrular uzun süre dışkı ve idrarları üzerinde büyümüş olacaklardır. Bu da yavrunun, bulunduğu ortamı temiz tutma doğal içgüdüsüne zarar verir. Aynı şekilde bu yavrular tipik olarak tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için uygun yüzeyler bulma şartlanmasını kaçırırlar. Çünkü büyük ihtimalle hiç çimen üzerinde yaşamamışlardır.
Korkmuş bir anne köpek korkularını yavrularına da geçirir. Köpeğin anneyi ve kardeşlerini erken bırakması, ileride ısırma huyuna sebep olabilir, çünkü yavru bebekliğinde annesinin yanında yaşayacağı ısırma engellemesini kaçırmış olacaktır.
Normal hayat yaşayan köpekler üretmek, çocuklar, insanlar, diğer köpekler, kediler, yabancılar, beklenmedik durumlar ve bazı köpeklerin kaldıramadıkları durumlar karşısında bu köpeklerin daha düzgün davranmasına yarar. Eğer anne-babadan biri insanlar etrafında olduğunda sağlam değilse, sorumlu bir yetiştirici bu köpeği üretmek için kullanmayacaktır. Ticari üretimde köpekler normal bir hayat yaşamazlar, bu yüzden de bu köpekleri yetiştirenler, yetiştirdikleri köpeklerin aile hayatında düzgün davranıp davranmayacağını bilemezler. Hangi erkek köpeğin hangi dişi köpekle çiftleştirileceğine ilişkin kararlar karlılık göz önünde tutularak (en kısa zamanda en çok yavrunun nasıl alınacağına göre) alınır, daha sonra bu yavruları alacak insanların karşı karşıya kalacakları genetik sorunlar dikkate alınmaz.
Hayata zaten zayıf başlayan yavrunun bir de zayıf genetik seçimlerle üretilmesinin yol açacağı fiziksel problemler, ticari yetiştirici tarafından üretilen yavrunun ilerideki davranışlarını da derinden etkiler. Acı ve korku, köpeğin savunmacı şekilde tepki vermesine neden olur. Köpekler acılarını insanların gösterdiği gibi göstermezler ve genellikle davranış değişimi, köpeğin hasta olduğunun veya genetik olarak hastalığa yatkın olduğunun ilk ve tek işaretidir.
Sorumlu bir yetiştirici, üretim tercihini sağlıklı ve güzel huylu köpekler üretmekten yana kullanır. Sorumlu bir yetiştirici, ileride bir problem yaşadığınızda yanınızda olacaktır. Sorumlu bir yetiştirici her bir yavruyu bizzat kendi yuvalandıracak, üçüncü kişi olarak bir pet shop veya köpek simsarını kullanmayacaktır. Ticari yetiştirici, size köpeği sattıktan ve paranızı aldıktan sonra yaşayacağınız hiçbir problemle ilgilenmeyecektir.
Arka Bahçe Yetiştiricisi Ne Demektir?
Çeşitli yetiştiricileri tanımlamakta kullanılan bir diğer terim de arka bahçe yetiştiricisidir. Bu terim, ne yaptıklarını tam olarak bilmeden köpek üreten kişileri tanımlamakta kullanılır. Amaç kar etmek de olabilir ve bazen bu tip kişiler yavrulara düzgün bakmak için gereken parayı harcamadan yavru ürettikleri için cüzi bir miktar kazanabilirler.
Bunlar genellikle bir batın yavru üretirler ve bu işin ne kadar pahalı, yorucu ve kalp kırıcı olduğunu fark edip dişilerini kısırlaştırırlar. American Kennel Club tahminlerine göre 1996’da AFC’ ye kayıtlı safkan yavruların yüzde 70’i bu şekilde elde edilen yavrulardır.
Arka bahçe yetiştiricisinden alınmış bir yavru, eğer anne-babası da öyleyse, ileride iyi bir can yoldaşı olabilir. Bu tip üreticiler çiftleştirmeden önce her iki hayvana da gereken genetik testleri yapıp genetik olarak iyi bir çiftleştirme olup olmadığına bakmadıkları için, bu yavrular büyüdükçe genetik sağlık ve davranış problemleri ortaya çıkabilir. Yani eğer yavrunuzu bu tip bir yetiştiriciden aldıysanız, ileride neler olacağı tam bir muammadır.
Bu yavruların, sorumlu ve bilgili bir yetiştirici elinde sahip olacakları erken deneyimlerden mahrum olabileceklerini bilmelisiniz. Aynı zamanda yavruların ilerideki davranışlarını olumsuz etkileyecek şeyler de yapılmış olabilir, çocuklar tarafından kötü muamele edilmiş olabilirler mesela.
Bu yavrular büyük ihtimalle alınacak en ucuz yavrulardır, özellikle de eğer yetiştiricileri tarafından en “sevimli” zamanlarında satılmamış ve elde kalmış olanlar. Sorumlu yetiştiricilerin yavruları için önceden düzenlenmiş listeleri vardır. Çiftleştirmeden önce çiftleşen hayvanların cinslerine mahsus genetik problemlerinin test edildiğine ve cinslerinin iyi birer örneği olduklarına dair verilen belgeleri ve çiftleşmenin uygunluğunu gösteren saygın güven belgeleri almışlardır. Bunun sonucunda, bu kişilerin yavrularına talep vardır. Hazırlıksız, bilgisiz olduğu halde hayvanlarını çiftleştirmeye karar veren kişiler, yavrularına olan talebin ne kadar az olduğunu görünce şaşırmaktadırlar, özellikle de bu yavrular için yüksek fiyat istiyorlarsa.
Safkan köpekler arasında düzgün genetik eşlemeler yapmayı umursamadan yapılan çiftleştirmeler, aslında cinsin sağlıklı şekilde üretilmesine de zarar vermektedir. Bu doğal etkiyi sadece cinsi sağlıklı şekilde tutmak için çok gayret etmek engelleyebilir. Doğada, türlerin muhafazası için en uygun olanın yaşaması kuralı vardır. Vahşi köpeklerden farklı olarak insanlarla yaşayan köpekler yemek bulmak için avlanmak zorunda değillerdir ve ciddi sakatlıklara rağmen hayatta kalabilirler.
Bunun sonucu olarak, safkan köpekler arasında e uygunun yaşaması gibi bir kural bulunmamaktadır; yeter ki yetiştiriciler gen havuzundaki en zayıf halkayı kaldıracak sorumlu kararlar alabilsinler. Bu tip köpeklerin büyük ihtimalle yaşayamayacakları vahşi doğanın tersine, bizim evlerimizdeki köpeklerin sadece kısırlaştırılmaya ihtiyaçları vardır, böylece sevildikleri insanların yanında mutlu bir hayat sürebilirler.
Bunlar genellikle bir batın yavru üretirler ve bu işin ne kadar pahalı, yorucu ve kalp kırıcı olduğunu fark edip dişilerini kısırlaştırırlar. American Kennel Club tahminlerine göre 1996’da AFC’ ye kayıtlı safkan yavruların yüzde 70’i bu şekilde elde edilen yavrulardır.
Arka bahçe yetiştiricisinden alınmış bir yavru, eğer anne-babası da öyleyse, ileride iyi bir can yoldaşı olabilir. Bu tip üreticiler çiftleştirmeden önce her iki hayvana da gereken genetik testleri yapıp genetik olarak iyi bir çiftleştirme olup olmadığına bakmadıkları için, bu yavrular büyüdükçe genetik sağlık ve davranış problemleri ortaya çıkabilir. Yani eğer yavrunuzu bu tip bir yetiştiriciden aldıysanız, ileride neler olacağı tam bir muammadır.
Bu yavruların, sorumlu ve bilgili bir yetiştirici elinde sahip olacakları erken deneyimlerden mahrum olabileceklerini bilmelisiniz. Aynı zamanda yavruların ilerideki davranışlarını olumsuz etkileyecek şeyler de yapılmış olabilir, çocuklar tarafından kötü muamele edilmiş olabilirler mesela.
Bu yavrular büyük ihtimalle alınacak en ucuz yavrulardır, özellikle de eğer yetiştiricileri tarafından en “sevimli” zamanlarında satılmamış ve elde kalmış olanlar. Sorumlu yetiştiricilerin yavruları için önceden düzenlenmiş listeleri vardır. Çiftleştirmeden önce çiftleşen hayvanların cinslerine mahsus genetik problemlerinin test edildiğine ve cinslerinin iyi birer örneği olduklarına dair verilen belgeleri ve çiftleşmenin uygunluğunu gösteren saygın güven belgeleri almışlardır. Bunun sonucunda, bu kişilerin yavrularına talep vardır. Hazırlıksız, bilgisiz olduğu halde hayvanlarını çiftleştirmeye karar veren kişiler, yavrularına olan talebin ne kadar az olduğunu görünce şaşırmaktadırlar, özellikle de bu yavrular için yüksek fiyat istiyorlarsa.
Safkan köpekler arasında düzgün genetik eşlemeler yapmayı umursamadan yapılan çiftleştirmeler, aslında cinsin sağlıklı şekilde üretilmesine de zarar vermektedir. Bu doğal etkiyi sadece cinsi sağlıklı şekilde tutmak için çok gayret etmek engelleyebilir. Doğada, türlerin muhafazası için en uygun olanın yaşaması kuralı vardır. Vahşi köpeklerden farklı olarak insanlarla yaşayan köpekler yemek bulmak için avlanmak zorunda değillerdir ve ciddi sakatlıklara rağmen hayatta kalabilirler.
Bunun sonucu olarak, safkan köpekler arasında e uygunun yaşaması gibi bir kural bulunmamaktadır; yeter ki yetiştiriciler gen havuzundaki en zayıf halkayı kaldıracak sorumlu kararlar alabilsinler. Bu tip köpeklerin büyük ihtimalle yaşayamayacakları vahşi doğanın tersine, bizim evlerimizdeki köpeklerin sadece kısırlaştırılmaya ihtiyaçları vardır, böylece sevildikleri insanların yanında mutlu bir hayat sürebilirler.
Sizin için en iyisi nedir?
Eğer köpekler için neyin en iyi olduğunu tartışıyorsak, bu kesinlikle bu köpeklerle ve yavrularıyla en iyi şekilde ilgilenecek kişiler tarafından çiftleştirilmeleridir. Genetik problemleri olan köpeklerin çiftleştirilmesinden kaçınılması, köpeklerin büyük acılar çekmesini engeller. Sadece köpeğin refahını edeceği karın önüne koyan yetiştiriciler bu tip zor kararlar alabilirler. Doğru kararların nasıl alınacağını öğrenmek için, sorumlu yetiştiriciler deneyimli akıl hocalarıyla beraber çalışırlar ve birçok araştırma yaparlar.
Bu tip bir tartışmaya, sadece insan yararına yavrular üretmek için bir köpeği ömür boyu bir kafese koymanın acımasızlığını da eklemek gerekir. Bu tip bir kaynaktan satın alınan her yavru o tarafa kazandırılacak güçlü bir oydur. Bu satın alma, ebeveyn köpeklerin tekrar çiftleştirilmesini karlı hale getirecek ve bu acı döngünün devam etmesine sebep olacaktır.
Bir köpek yavrusu gördüğünüzde, bu acıyı görmezsiniz. Ticari üretimde yaşanan bu acının sizi ilgilendirmediğini düşünmek kolaydır. Maalesef, siz de yavrunuz da büyük ihtimalle bu acı döngünün bir parçası olacaksınız. Köpek davranışında genlerin ve aynı şekilde hayatın ilk haftalarında edinilen deneyimlerin önemli bir rolü vardır. Yavrunuzu sorumlu bir yetiştiriciden almak sadece sosyal olarak doğru olan şey değil, aynı zamanda sağlıklı şekilde büyüyen ve sağlıklı ve mutlu bir köpek sahibi olmak için de gerekli olan bir şeydir.
Bu tip bir tartışmaya, sadece insan yararına yavrular üretmek için bir köpeği ömür boyu bir kafese koymanın acımasızlığını da eklemek gerekir. Bu tip bir kaynaktan satın alınan her yavru o tarafa kazandırılacak güçlü bir oydur. Bu satın alma, ebeveyn köpeklerin tekrar çiftleştirilmesini karlı hale getirecek ve bu acı döngünün devam etmesine sebep olacaktır.
Bir köpek yavrusu gördüğünüzde, bu acıyı görmezsiniz. Ticari üretimde yaşanan bu acının sizi ilgilendirmediğini düşünmek kolaydır. Maalesef, siz de yavrunuz da büyük ihtimalle bu acı döngünün bir parçası olacaksınız. Köpek davranışında genlerin ve aynı şekilde hayatın ilk haftalarında edinilen deneyimlerin önemli bir rolü vardır. Yavrunuzu sorumlu bir yetiştiriciden almak sadece sosyal olarak doğru olan şey değil, aynı zamanda sağlıklı şekilde büyüyen ve sağlıklı ve mutlu bir köpek sahibi olmak için de gerekli olan bir şeydir.
Kaynak: http://www.petshopgercegi.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder